شهر رشت مانند دیگر شهرهای قدیمی و کهن ، نقطه آغازش به درستی مشخص نیست و مبداء آن نیز با سخنان مجهول و افسانه همراه است .نام رشت اولین بار در کتاب حدود العالم من المشرق الی المغرب که از مولفی ناشناخته در سال ۳۷۲- ه ق تالیف گردیده، با صفت ناحیه بزرگ آمده است ، در مورد وجه تمثیه رشت ، نظریه های گوناگون و متفاوتی ارائه گردیده که عمدتا به معنی فرو افتاده قلمداد می گردد . شادروان جهانگیر سرتیپ پور ، محقق نامدار گیلانی در مورد رشت به ” در گودی افتاده ” اشاره کرده و در دیگر بررسیها نام رشت را مرکب از رش + ت می دانند که در آن “رش ” به معنای وارش یا همان بارانهای ریز و مداوم است که برگرفته از از زبان گیلکی ، یعنی مکانی که در آن بارانهای مداوم می بارد بوده. شهر رشت از القاب متفاوتی در طول تاریخ برخوردار بوده ، مانند : دروازه اروپا ، عروس شهرهای ایران ، شهر باران ، شهر بارانهای نقره ای و …
شهر رشت از سال ۱۰۰۴ مصادف با دوران حکومت شاه عباس به عنوان مرکز گیلان انتخاب شده و مرکز معاملات نوغان و ابریشم گردید که در آن زمان محصول اول گیلان محسوب می شد .بعد از آن این شهر مورد توجه مالکان بزرگ ایرانی ، روسی ، یونانی و اروپائی که تاجران عمده نوغان بودند قرار گرفت و پیشرفت چشمگیری کرد .
این شهر زیبا با موقعیت جغرافیائی بین مدار ۳۷ درجه و ۱ دقیقه تا ۳۷ درجه ۲۷ دقیقه عرض شمالی و مابین نصف النهار ۴۹ درجه ، ۲۸ دقیقه تا ۴۹ درجه ، ۵۰ دقیقه طول شرقی با وسعت ۱۲۵۱٫۶۰۳ کیلومتر مربع بزرگترین شهر شمالی کشور بوده که حدود ۹ درصد وسعت استان گیلان را در برمی گیرد . شهر کنونی رشت در ابتدا قصبه ای بوده در بین دو رودخانه گوهر رود وسیاهرود. واحدهای مسکونی پراکنده در فضای جنگلی و باغهای مرکبات که به دور مساجد یا بقعه ها شکل گرفته بودند به تدریج هسته مر کزی شهر را تشکیل می دادند . که در آن مبادلات بازرگانی و توسعه بازارهای مختلف در دوران صفویه به اوج شکوفائی و پیشرفت خود رسیده است .
شهر رشت که در دوران کهن کیفیت قصبه ای داشته ،با وسعتی محدود به محلات مختلف تقسیم می گردید و پیدایش اولین محلات به شکل امروزی در دوران صفویه انجام گردیده که عمده این محلات در اطراف بازار بوده به طوری که مرکز کار و فعالیت ، داد وستد و حمل و نقل کالاها محسوب می گردید .
از قدیمی ترین مناطق شهر می توان میدان فعلی شهرداری رشت که بقعه آقا سید جعفر در آن قرار داشته و مرکز حکومتی شهر بود و به پیله میدان معرف بوده است و منطقه کیاب ( سبزه میدان فعلی ) اشاره کرد .
محله هائی که در دل جنگل و بیشه زارها می توان نام برد عبارتند از : خمیران ، چمارسرا ، پسکیا ، استاد سرا ، صیقلان ، زاهدان ، ساغری سازان ، چهار برادران و سرخ بنده
از کوچه های قدیمی شهر رشت می توان کوچه آذر ، آذر مهر ، آصفی ، اوادیس ، اردشیر کسمائی ، انساندوست ، امام جمعه ، طلوع ، کاوه ، مستوفی ، امینی ، انشائی ، پیربازاری ، چینی چیان ، مستشاری و حاتم را نام برد .
خیابانهای اولیه شهر رشت عبارتند از : امام خمینی ( ناصریه سابق) ، شریعتی ( شاهپورسابق) ، اعلم الهدی ( شاه سابق ) و سعدی
اولین خیابان احداثی، خیابان امام خمینی کنونی بوده که به دستور سرتیپ محمد حسین آیرم ساخته شد. ضمنا همه خیابانهای ذکر شده به میدان شهرداری که در آن زمان اولین میدان بلدیه ایران و هسته مرکزی شهر بوده ختم می شدند و در زمان آن سردار به شکل امروزی ساخته شده اند . میدان بزرگ دیگر شهر که در مجاورت میدان اصلی شهر قرار داشته سبزه میدان نامیده می شد که این نام نیز به خاطر سبزه زارها و مزارعی بوده که در اطراف این میدان تا محله چمار سرا امتداد داشته .
شهر رشت در گذشته شامل ۸۸ باغ می شد که از باغهای معروف آن می توان به باغ داوود زاده ها ، باغ میکائیل ، باغ مقدم ، باغ سمیعی ، باغ زربافی ، باغ ابتهاج ، باغ حاتم ، باغ ابریشمی ، باغ حافظی و باغ وطن آبادی نام برد . که باغ وطن آبادی تنها باغ بجا مانده از رشت قدیم می باشد که در خیابان معلم قرار گرفته است و در سال ۱۲۹۴ توسط پدر باغبانی گیلان ، شادروان ابراهیم الله وردی وطن آبادی احداث گردید .
نامداران شهر رشت :
آذربانی ( قناد ) ، ابتهاج ( شاعر ) ، احراری ( عضو آکادمی جراحان بزرگ آمریکا ) ، اشرف الدین ( روزنامه نگار و شاعر) ، بحر العلوم ( از علما و اشراف سادات ) ، بدر طالعی ( پدر تئاتر گیلان ) ، بشرا ( نویسنده و شاعر) ، بهزاد ( پدر زیست شناسی نوین ایران ) ، پور داوود ( ادیب نویسنده اوستا ) ، پور رضا ( آهنگساز و خواننده ) ، پروفسور رضا ( دکترای الکترونیک و دانشمند بزرگ برجسته جهانی ) ، سرتیپ پور ( نویسنده ) ، پروفسور سمیعی ( جراح برجسته مغز واعصاب جهان ) ، مژدهی ( یکی از خیرین ) ، معین ( شاعر و نویسنده ) ، میرزا کوچک خان ( مبارز بزرگ رشتی
خبر راست : انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای منتشر میشود.
شماره خبر 1048 - 2017/04/06